Giới thiệu
Đây không hẳn là chân lý hiển nhiên hay phổ quát, những người đọc thơ Hoàng Cầm, trong đại đa số hay một số ít, có thể cảm nhận rằng cũng có một thời kỳ lịch sử mà trong đó ngôn ngữ chỉ là phương tiện truyền thông: truyền thông mệnh lệnh, truyền thông thái độ phục tùng, truyền thông thông tin, trao đổi thường nhật.
Tuy vậy trong suốt chiều dài lịch sử, khi mà người đọc nhận thấy mối quan hệ khắng khít giữa một cá nhân với một tập thể, và cả dân tộc, khi ấy ngôn ngữ chính là tính thể của thơ, và thơ là tính thể của lịch sử. Trong dòng chảy của thơ, đó là chuỗi vận hành của sử tính.
Ngẫu nhiên mà tôi có ý tưởng như vậy khi được Dominique đề nghị hỗ trợ bà chuyển dịch thơ Hoàng Cầm từ Việt sang Pháp, để từ ý tưởng hiển hiện thành hình ảnh. Thoạt tiên, tôi vấp phải rào cản ngôn ngữ, ngữ vựng và ngữ pháp cá biệt trong thơ Hoàng Cầm, hoặc do bởi xuất xứ địa phương, hoặc do bởi hàm hồ lịch sử mà từ ngữ trở thành những biến số hoặc ẩn số. Tôi phải cầu viện đến những bằng hữu thân quen được biết là cùng quê với tác giả hoặc có điều kiện để nắm bắt được ý nghĩa của các từ trong thơ. Thế rồi, rào cản cần vượt qua để có thể đi vào cõi thơ không phải là ngữ vựng hay ngữ pháp. Một cái gì đó không hiện thực, nhưng rất cụ thể, một hình ảnh, một ấn tượng mong manh, thấp thoáng, nhưng cố định. [Xem tiếp bài giới thiệu…]
Tuệ Sỹ
Trích: Đến với thơ Hoàng Cầm từ ngôn ngữ Pháp.
Mục lục:
- Avant propos
- Biographie
- L’oeuvre
- Đến với thơ Hoàng Cầm từ ngôn ngữ Pháp
- Tình khúc
